Kogellagers

Wat is een kogellager?

Een kogellager is opgebouwd uit massieve binnen- en buitenringen waartussen de draaiende kogels voor een wrijvingsarme draaibeweging zorgen. Door de wrijving te verminderen zorgen kogellagers ervoor dat onderdelen van een bewegende constructie beter ten opzichte van elkaar bewegen. Daarnaast zorgen deze lagers voor minder slijtage en een efficiënter productieproces. De kogels worden op hun plek gehouden door een constructie die bekendstaat als de kooi. Kogellagers zijn primair bedoeld voor het verwerken van radiale krachten, dus krachten die haaks op de as staan. Maar er zijn ook kogellagers die enige axiale krachten op kunnen nemen.

Kogellagers zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Deze onderdelen zijn te vinden in een breed scala aan machines en apparaten. Denk daarbij aan auto’s, fietsen en huishoudelijke apparaten, maar ook aan enorme machines die voor de meest uiteenlopende producties gebruikt worden. Met het gebruik van de juiste soorten lagers zorg je er dus voor dat machines – en de losse onderdelen daarvan – langer meegaan. Daarmee is het kogellager een van de meest nuttige uitvindingen voor de hedendaagse industrie. Een bijzonder efficiënt onderdeel dus, dat in vele soorten en maten verkrijgbaar is via onze webshop.

Welke soorten kogellagers zijn er?

Geen twee producties zijn hetzelfde en daarom heeft ook niet iedereen dezelfde kogellagers nodig. Welk type kogellager de beste keuze voor jouw productie is, is onder meer afhankelijk van de beschikbare montageruimte en in welke richting de krachten verwerkt moeten worden. We onderscheiden in grote lijnen de volgende soorten kogellagers:

• Groefkogellagers: Eenrijige groefkogellagers zijn de meest gebruikte lagers ter wereld. Ze laten onderdelen in o.a. fiets- en auto-onderdelen, huishoudelijke apparaten, kantoorapparaten, landbouwmachines en medische apparatuur draaien. Groefkogellagers kunnen door de groeven aan de binnenzijden van hun ringen naast flinke radiale krachten ook lichte axiale krachten verwerken.
• Zelfinstellende kogellagers: Een zelfinstellend kogellager heeft twee rijen kogels tussen de binnenring en de buitenring. Hierdoor kan het lager scheefstellingen, uitlijnfouten en asdoorbuigingen compenseren. Bij zelfinstellende lagers treedt de minste wrijving op van alle wentellagers. Hierdoor ontstaat zelfs bij zeer hoge snelheden veel minder wrijvingswarmte.
• Hoekcontactkogellagers: Hoekcontactkogellagers zijn ideaal voor situaties waarbij gecombineerde belastingen optreden. Ze kunnen namelijk veel hogere axiale krachten opnemen dan groefkogellagers. Dit komt doordat de loopbanen van de ringen een contacthoek vormen. Het lager kan hogere axiale krachten verwerken naarmate de contacthoek groter wordt.

Deze soorten kogellagers zijn er in verschillende uitvoeringen. Zo zijn er eenrijige of tweerijige looprollen, die door hun extra dikke buitenwanden meer axiale krachten op kunnen nemen. Ook zijn er vierpuntslagers, die door hun speciaal daarvoor ontwikkelde loopbaan axiale krachten in beide richtingen op kunnen nemen in plaats van slechts in één richting. Als je er niet uitkomt welk type kogellager het best geschikt is voor jouw toepassing, helpt onze klantenservice je graag verder.

Welk formaat kogellager heb je nodig?

In ons productoverzicht vind je altijd de drie belangrijkste afmetingen van het kogellager: de binnendiameter, de buitendiameter en de breedte. De binnendiameter is de diameter van de boring in het lager en die is normaal gesproken gelijk aan de diameter van de as waar het kogellager op gemonteerd wordt. Het is namelijk belangrijk dat de binnenring strak om de as zit en daardoor zelf niet kan bewegen. De buitendiameter is de afstand tussen de buitenkanten van beide buitenringen, wat samen met de breedte een duidelijk beeld geeft hoeveel montageruimte je nodig hebt voor het kogellager.

Ook het serienummer zegt wat over het formaat. De laatste twee cijfers daarvan zijn namelijk de binnendiameter van het kogellager in millimeters gedeeld door vijf. Een 6204 lager heeft bijvoorbeeld een boring met een diameter van 20 millimeter. Uitzonderingen zijn lagers waarvan het serienummer eindigt met 00 (10 millimeter), 01 (12 millimeter), 02 (15 millimeter) en 03 (17 millimeter). Het eerste cijfer in het serienummer laat zien wat voor soort lager het is: 6 voor een eenrijig groefkogellager, 2 voor een zelfinstellend kogellager, 3 voor een hoekcontactkogellager. De andere twee cijfers zijn voor de maatgroepen voor de buitendiameter en de breedte.

Heb je met een heel kleine as en beperkte inbouwruimte te maken? Dan is een miniatuurlager waarschijnlijk de juiste optie. Deze lagers hebben een serienummer dat uit slechts drie cijfers bestaat, waarvan het laatste de binnendiameter in millimeters is. Bij de veel gebruikte 608 lagers is de binnendiameter bijvoorbeeld slechts 8 millimeter. De kleinste miniatuurlagers in ons assortiment hebben een boring met een diameter van slechts 3 millimeter.

Kogellagers met of zonder afdichting?

Sommige kogellagers bestaan alleen uit een binnenring, een buitenring en een kooi met kogels. Bij veel toepassingen is het echter raadzaam om te kiezen voor een kogellager met een afdichting aan een of beide zijden. In dat geval heeft het lager een of twee afdichtingsringen die de kogels bedekken. Zo’n ring is meestal gemaakt van rubber of staal en dient ervoor om de kogels te beschermen tegen stof en ander vuil. Als dat tussen de kogels komt, zullen ze namelijk sneller slijten en aan vervanging toe zijn. Tegelijkertijd voorkomt een afdichtingsring dat er smeer uit het kogellager lekt.

In een omgeving die niet vuil- of stofvrij te houden is, is een kogellager met afdichting de enige juiste optie. De afdichtingen verlengen de levensduur van het lager dan aanzienlijk. Daar staat wel tegenover dat afgedichte kogellagers in de regel wat lagere rotatiesnelheden kunnen verwerken dan een open kogellager. Exemplaren met een of twee stalen afdichtingsringen kunnen over het algemeen wat hogere toerentallen aan dan lagers met rubberen afdichtingsringen. Bij een rubberen afdichting is het risico dat er smeer uit het lager lekt echter wel kleiner, omdat het materiaal beter afdicht.

Anders dan de serienummers van lagers, die universeel zijn, gebruiken sommige fabrikanten hun eigen achtervoegsels. Het serienummer van kogellagers met rubberen afdichtingen eindigt vaak op RS (afdichting aan één zijde) of 2RS (afdichtingen aan beide zijden), al wordt bij NSK lagers ook het achtervoegsel DDU gebruikt voor twee rubberen afdichtingen. Z staat voor een stalen afdichting aan één kant. Voor stalen afdichtingen aan beide kanten wordt het achtervoegsel ZZ of 2Z gebruikt.

Hoe onderhoud je een kogellager?

Wanneer je kogellagers goed onderhoudt, zullen ze een zeer lange tijd meegaan. Omdat kogellagers niet volledig vrij van wrijving zijn, is het echter belangrijk om het lager regelmatig te smeren met wat smeerolie of vet. Doe je dit niet, dan bestaat het risico dat het lager op termijn vastloopt. Een goed onderhouden kogellager draait niet mee aan de binnenkant. Bij onvoldoende onderhoud kunnen de kogels onderling wrijving creëren, waardoor slijtage ontstaat en het vet smelt omdat het mee kan draaien. Andere mogelijke oorzaken voor versnelde slijtage bij een kogellager zijn een te zware belasting of verkeerd gebruik.

Kogellagers die aan beide kanten afgedicht zijn hoeven normaal gesproken niet gesmeerd te worden. Voor de meeste andere soorten lagers gebruik je smeervet. Alleen voor tandwielkasten, versnellingsbakken of zeer hoge rotatiesnelheden of temperaturen is olie een betere optie. Sommige machines met lagers zijn standaard uitgerust met een automatisch smeersysteem. Is dit niet het geval? Dan kun je de lagers handmatig smeren door gebruik te maken van een hulpmiddel als een vetpomp, een smeermiddelafvuller of een accuvetpistool. Daarmee kun je het smeervet nauwkeurig op de juiste plek in het lager of op de as aanbrengen.

Hierbij is het wel belangrijk om te weten dat verschillende omstandigheden om verschillende smeermiddelen vragen. In de regel is het zo dat je bij hogere belastingen en hogere temperaturen smeermiddelen met een hogere viscositeitswaarde nodig hebt. Bij hogere toerentallen heb je juist een smeermiddel nodig waarvan de viscositeitswaarde lager is. Hoe hoger de viscositeitswaarde, des te dikker is het smeervet. Gebruik je een smeermiddel met een verkeerde viscositeitswaarde, dan loop je het risico dat er overmatige wrijving ontstaat en het lager daardoor oververhit raakt.

Hoe zwaar kan een kogellager belast worden?

Als een lager heel snel slijt of er binnen de kortste keren een defect optreedt, wordt het lager mogelijk te zwaar belast. Het is dus van groot belang om het juiste lager uit te zoeken bij de krachten die optreden binnen de lagering waarvoor je het wilt toepassen. Over het algemeen is het zo dat grotere kogellagers een hogere radiale belasting aankunnen dan kleine exemplaren, ook bij gelijke binnendiameters. Zo hebben 6004 lagers en 6204 lagers beide een boring met een diameter van 20 millimeter, maar omdat de metalen onderdelen van een 6204 lager groter en breder zijn, kunnen ze zwaarder belast worden.

Voor de rotatiesnelheden waar de lagers mee te maken krijgen geldt juist het omgekeerde. Hoe kleiner het lager is, des te hoger zijn de toerentallen die het lager kan verwerken. Dat heeft er onder meer mee te maken dat er meer rotaties gemaakt kunnen worden in dezelfde hoeveelheid tijd. Als je een afgedicht lager nodig hebt, speelt dit ook nog een rol voor de rotatiesnelheden die het lager aankan. Afgedichte lagers kunnen namelijk minder snel roteren dan open lagers. Daarbij kunnen lagers met een of twee stalen afdichtingen hogere snelheden verwerken dan lagers met een of twee rubberen afdichtingen.

Bij lagers die niet voorbelast zijn is ook een minimumbelasting nodig om ervoor te zorgen dat de lagers goed blijven draaien. Wordt deze drempel niet gehaald, dan kunnen er strepen op de loopvlakken en de kogels verschijnen. Omdat kogellagers voor minder zware belastingen ingezet worden dan bijvoorbeeld cilinderrollagers , zal dit bij kogellagers echter minder vaak voorkomen dan bij lagers met cilindrische rollichamen.

Hoeveel speling mag een kogellager hebben?

Interne lagerspeling is hoeveel beweegruimte er is tussen de binnenring en de buitenring van het lager. Zodra een kogellager belast wordt, kan het voorkomen dat de binnenringen oprekken en de buitenringen ineengedrukt worden. Onder normale omstandigheden zal een kogellager zeer weinig tot helemaal geen speling hebben. Voor de meeste toepassingen is het namelijk niet gewenst dat er speling optreedt. Na montage mag het lager met een speling van maximaal een paar micron te maken hebben. Soms kan meer speling echter wel noodzakelijk zijn. Onder warme omstandigheden moet er bijvoorbeeld ruimte zijn voor het lager om uit te zetten.

Lagers met een afwijkende interne lagerspeling zijn te herkennen aan een code in het serienummer. Een C met een cijfer erachter, die meestal direct volgt op het serienummer en het eventuele achtervoegsel voor de afdichtingen, geeft aan dat het kogellager een afwijkende speling heeft. Hierin onderscheiden we de volgende spelingsklassen, die vastgelegd zijn de ISO-norm:

• C2: C2 lagers hebben een speling die kleiner is dan gebruikelijk. Deze worden vaak gebruikt voor loszittende binnenringen en buitenringen.
• C1: C1 lagers bieden de kleinst mogelijke extra speling. Deze lagers worden veel gebruikt als het geluid en de trillingen in kleine motoren minimaal moeten zijn.
• C0 of CN: C0 lagers of CN lagers hebben een normale speling voor normale omstandigheden. Normaal gesproken staat deze code daarom niet in het serienummer.
• C3: C3 lagers hebben een speling die 1/100 millimeter groter is dan die van C0 lagers of CN lagers. Deze lagers worden het meest gebruikt en zijn daarom snel en eenvoudig verkrijgbaar.
• C4: C4 lagers hebben een grotere speling dan C3 lagers. Deze lagers worden veel toegepast als er sprake is van relatief hoge stootbelastingen of trillingen. Ook als beide ringen een perspassing hebben, is een C4 lager de juiste keuze.
• C5: C5 lagers bieden een grotere speling dan C4 lagers. Ze zijn daarmee geschikt voor extreme omstandigheden en situaties waarbij sprake is van een significante asafbuiging.

Als je kiest voor kogellagers met de juiste interne lagerspeling, zullen de lagers langer meegaan en de prestaties van de machines waarin je de lagers gebruikt verbeteren. Het is dus raadzaam om voor het plaatsen van een bestelling stil te staan bij de benodigde hoeveelheid speling.

Kogellagers voor extreme omstandigheden

De kogellagers in ons assortiment zijn over het algemeen geschikt voor gebruik bij temperaturen tot 110 °C. Voor een groot deel van alle mogelijke toepassingen zal dit ruim voldoende zijn. Er zijn echter toepassingen waarvoor deze lagers ongeschikt zijn. Lagers voor ovens of in de metaalindustrie hebben ringen nodig die een grotere interne speling hebben, omdat de metalen onderdelen onder invloed van de hitte uitzetten. Meestal maken deze lagers ook gebruik van smeervet op basis van grafiet. Grafiet heeft namelijk een thermische weerstand die uitzonderlijk hoog is. Lagers in de SNR F600-serie kunnen bijvoorbeeld temperaturen tot maar liefst 350 °C verdragen.

Extreme temperaturen zijn echter niet per se extreem heet. Koelingsinstallaties kunnen bijvoorbeeld juist met buitengewoon lage temperaturen te maken hebben. Daar zijn lagers voor nodig die de extreme kou aankunnen. Populair voor dit soort toepassingen zijn de lagers in de V208- en V228-series van de Zweedse fabrikant SKF. Deze lagers hebben een zeer groot temperatuurbereik. Ze kunnen van -60 °C tot en met 250 °C gebruikt worden. Ze zijn namelijk uitgerust met speciale kooien die extra speling hebben. Deze lagers zullen niet vastlopen. Ook niet als ze met sterk wisselende temperaturen te maken hebben.

Kogellagers voor axiale belastingen

De kogellagers in dit deel van ons assortiment zijn allemaal primair voor radiale belastingen ontworpen. Groefkogellagers en andere veel gebruikte kogellagers zullen nog wel enige axiale krachten op kunnen nemen, meestal zo’n 20 tot 25 procent van de radiale belasting die de lagers kunnen verwerken. Maar als je de lagers wilt monteren in een toepassing waarbij ze met name met axiale krachten te maken hebben, kun je beter kiezen voor een kogellager dat speciaal ontworpen is om zoveel mogelijk axiale krachten te verwerken. Deze wentellagers vind je onder onze taatslagers . Specifiek gaat het dan om kogeltaatslagers .

Het ontwerp van een kogeltaatslager is te vergelijken met dat van een regulier kogellager, maar dan een kwartslag gedraaid. Ze worden daarom ook wel axiale kogellagers genoemd. In plaats van een kleinere binnenring en een grotere buitenring bestaat een kogeltaatslager uit twee asschijven van (meestal) gelijke grootte, waartussen zich de kogels bevinden die een wrijvingsarme beweging mogelijk maken. Hierdoor is het zelfs vrij eenvoudig om losse onderdelen te vervangen, als er bijvoorbeeld schade is aan de asschijf of de kogels. Houd er wel rekening mee dat kogeltaatslagers axiale krachten in slechts één richting opnemen.

Kogellagers online kopen

Twenty4Bearings draait al tientallen jaren mee in de branche. Daarom weten we als geen ander welke kogellagers het meest gebruikt worden. De meest gangbare kogellagers kunnen we altijd direct uit onze eigen voorraad leveren. Bestellingen die we op werkdagen voor 19:00 uur binnen hebben, gaan daarom vaak dezelfde dag de deur nog uit. Jouw productie kan daardoor binnen de kortste keren weer op volle snelheid verder.

Omdat we niets minder dan topkwaliteit willen bieden, kun je bij ons terecht voor kogellagers van de beste merken. We hebben onder meer SKF kogellagers, NSK kogellagers, FAG kogellagers, INA kogellagers, NTN kogellagers en NKE kogellagers in het assortiment. Ben je op zoek naar een ander soort lager? Bekijk dan ook eens onze rollagers.